Lessen over kunst van de Haarlemse kunstkenner, beëdigd en gecertificeerd taxateur en ‘Tussen kunst en kitsch’ expert Willem de Winter, dat zijn cadeautjes. Want de geoefende blik van Willem weet vrijwel direct wat voor schilderij hij heeft, zonder zelfs naar de signatuur rechtsonder te kijken. Speciaal voor LEVEN! Haarlem&Meer licht hij tipjes van de sluier op en neemt hij ons, vanuit zijn imponerende kunsthandel E.J. van Wisselingh & Co aan de Haarlemse Baan, mee in zijn visie op de (regionale) kunstwereld.
“Een veel gehoorde opmerking bij het kijken naar abstracte kunst is ‘Dat kan mijn kleinkind ook’. Maar dóe het maar eens, denk ik dan. Verzin het en zet het op een doek ! Dat tekent namelijk voor mij de ware kunstenaar, de durf en het lef om iets totaal nieuws te creëren. Al sinds mijn lagereschooltijd heb ik een ongebreidelde bewondering voor en verwondering over kunstenaars. Zeker nadat ik zelf had geprobeerd om mijn ideeën naar een schilderij te vertalen, zeg ik eerlijk. Gelukkig ben ik in mijn ambities altijd enorm gesteund door mijn ouders en heb ik alle vrijheid gekregen om me te bekwamen in een professie die ik het allerliefste uitoefen. Ik ben in Vogelenzang geboren en ben met de kunst mee naar Haarlem verhuisd. Na 12 jaar bij het gerenommeerde veilinghuis Sotheby’s ben ik in 1992 voor mezelf begonnen en heb ik in 1999 E.J. van Wisselingh & Co, één van de oudste kunsthandels van Nederland, overgenomen.”
Schatten in huis
“Ik vermoed dat in negen van de tien gevallen mensen echt wel weten dat ze iets waardevols in huis hebben, dat ervaar ik natuurlijk regelmatig bij de taxaties die ik in opdracht uitvoer. De gemiddeld zo’n 1000 bezoekers van de opnamedagen van ‘Tussen Kunst en Kitsch’ hopen ook dat ik de door hun verwachte waarde bevestig, wat vaker uitzondering dan regel is. Maar dat maakt het programma en het werken erbij nou zo ontzettend leuk.
Mijn oog is meer dan geoefend, ik heb zo ontzettend veel werken gezien, dat ik vrijwel direct kan zien of een werk echt, vals of goedbedoelde imitatie is. Of het wel of geen artistieke betekenis heeft, uiteindelijk. Door de vele plaatjes in mijn visuele geheugen scan ik razendsnel de ‘huid’ van een schilderij. Hoe dik ligt de verf op het doek, hoe organisch zijn de penseelstreken, wat is de sfeer, herken ik het handschrift…mijn primaire reactie ‘mooi’ of lelijk’ schakel ik uit, dat is nodig om ieder werk zo neutraal mogelijk te beoordelen. Tuurlijk twijfel ik wel eens, het zou niet gezond zijn als ik dat niet deed. Dan vraag ik een collega om met mij mee te kijken. Dat spontane handschrift, de manier van schilderen, kenmerkt een echt schilderij. Bij een vervalsing moet de vervalser zo zijn best doen om dat na te bootsen, dat elke spontaniteit verdwijnt omdat er te veel moet worden nagedacht. Dat zie je altijd terug in het eindresultaat.
Stiekem droomde ik, toen ik werd gevraagd voor het programma, wel van het ontdekken van pareltjes natuurlijk, en gelukkig is dat ook een aantal keren voorgekomen. Ik heb mooie vondsten gedaan; een stilleven van Piet Mondriaan en twee werken van Escher bijvoorbeeld, daar ben ik trots op. ‘Tussen Kunst en Kitsch’ wordt door zo’n anderhalf miljoen mensen per uitzending bekeken, dus inmiddels word ik ook regelmatig op straat herkend. Gelukkig altijd positief, en vaak ook door jonge mensen. Dat sterkt me in mijn mening dat kunst en kunstvoorwerpen interessant is en zijn voor jong en oud, voor iedereen die nieuwsgierig is.”
Couleur locale
“Frans Hals, Jacobus van Looy, Kees Verwey, Arie van Noort, Jaap Ploos van Amstel, Anton Heyboer, Mari Andriessen, Anton Pieck, A.L. Koster, Kees Verkade en natuurlijk Jacob van Ruysdael zijn zomaar namen die in me opkomen als ik aan kunstenaars uit Haarlem, Zandvoort, Velsen en Haarlemmermeer denk. Prachtige wolkenluchten, zichten op Haarlem, blikken op bollenvelden en duinlandschappen zijn dan logische uitkomsten die prachtig blijven om te zien.
Kunst is wat mij betreft een eerste levensbehoefte. Het verrijkt je, laat je vragen stellen en verruimt je blik. Dat we als mensen een creatieve visie kunnen omvormen tot een uniek en prachtig werkstuk blijft voor mij, ondanks al mijn ervaring, nog altijd ongelooflijk. Of het nu om de werken van 19e en vroeg 20ste-eeuwse schilders gaat, waar ik in gespecialiseerd ben, of om modernere kunst van IJmuidenaar Joop Stoop of van Bloemendaalse Floor de Bruyn Kops. Of om de beeldhouwwerken van de Zandvoortse Margot Berkman of de kenmerkende Haarlemmermeerse Calatravabruggen.
Ik bezoek regelmatig tentoonstellingen in de Vishal of in het Teylers Museum, wat dat betreft is Haarlem natuurlijk een walhalla. En tijdens de Haarlemse kunstlijn ontdek ik wat de hedendaagse kunstenaars in de regio aan creativiteit tentoonspreiden, ontzettend leuk om te zien dat kunst op zo’n manier benaderbaar en levend blijft.”
Het eind nog niet in zicht
“Voor mij is artificiële intelligentie een middel om nog meer creativiteit te ontwikkelen, ik zie het vooralsnog niet als een bedreiging. Ik bedoel, alles lijkt al uitgevonden, tot er weer iets nieuws komt, toch? Het eind van de kunst, zowel in uitingsvorm of locatie, is wat mij betreft nog lang niet in zicht. Neem bijvoorbeeld de originele kunst in de buitenlucht in de Haarlemmermeer. Tijdens een fiets- of wandeltocht langs diverse plekken leer je door de diverse beelden een heleboel over de historie van de polder, verrassend, leerzaam en inspirerend. Of het mooie voorbeeld van een kunstenaar waarvan ik inschat dat ze over 100 jaar een Hollandse meester wordt genoemd: de Haarlemse Alice Brasser. Tijdens corona begon zij met het maken van kleine, realistische kunstwerkjes en plaatste die op Instagram. Spontaan werk met een duidelijk gebaar. Daar word ik enorm blij van, als ik zoiets zie.
Een favoriet schilderij? Dat zou ik echt niet kunnen noemen, er is zo ontzettend veel moois! Laatst nog was ik in Londen en zag ik ‘De lachende Cavelier’ van Frans Hals, weergaloos. Naar de sensuele werken van François Boucher mag ik ook graag kijken. Kunst blijft me boeien, en ook al oefen ik dit vak nu al zo lang uit, ik krijg er nooit genoeg van!”
